پنجره جمعیتی استان گیلان تا سال ۱۴۱۵ برآورد شده است

مجید حسینی نثار، کارشناس برنامه ریزی و آمایش و بهره وری سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان، به عنوان سخنران این نشست با طرح سوالاتی از جمله اینکه تعریف سالمندی چیست؟ آیا سالمندی جمعیت، روندی جهانی است؟ آیا در کشور و استان گیلان، با پدیده ای به نام سالمندی مواجه هستیم؟ ویژگی ها و نیازهای سالمندان در جامعه ما چیست؟ امید به زندگی طولانی و افزایش قشر سالمند، چگونه می تواند بر جامعه تاثیر گذار باشد؟ سالمندی جمعیت چه چالش هایی را به همراه خواهد داشت؟ رویکردهای نظری جامعه شناسی سالمندی به ما چه می گویند؟ رویکردهای و تجارب جهانی در مورد سالمندی چیست؟ پیشنهادها و راهکارهای متناسب کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای مواجهه با سالمندی و سالمندان چیست؟ صحبت های خود را آغاز کرد.
وی در ادامه با ارایه تعریف کوتاهی از سالمندی گفت: بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی از سالمندی، سالمندی را به طور قراردادی مترادف با ۶۰ سالگی و بالاتر از آن می دانند.
وی افزود: البته به دو دلیل عمده، سالمندی را نمی توان به صورت کاملاً دقیق مشخص کرد؛۱ – حادثه و جریان فعل و انفعال سالمندی، در میان افراد، کاملاً متفاوت است. مثلاً یک شخص سالمند و سالخورده ممکن است جسمی قوی تر و سالم تر از یک جوان، داشته باشد,۲ – در بعضی از جوامع ممکن است سن و سالی را برای سالمندی در نظر بگیرند که همان سن در جوامع دیگر، سالمندی محسوب نشود. بنابراین، سن تقویمی افراد، شاخص معتبری برای عملکرد جسمی آن ها نیست بلکه
تغییرات مربوط به سن، در ارتباط با شیوه زندگی، عادات شخص و بیماری ها است.
وی با بیان اینکه سالخوردگی جمعیت بیش از هر چیز، معلول و محصول دو عامل جمعیت شناختی و تغییرات آن ها می باشد،
کاهش باروری و تداوم آن در یک دوره نسبتاً طولانی و همچنین کاهش مرگ و میر و افزایش امید به زندگی را از عوامل مهم و اثر گذار در این مقوله عنوان کرد.
حسینی نثار با بیان اینکه میزان رشد جمعیت استان گیلان در تمامی دوره های سرشماری بسیار پایین تر از سطح کل کشور بوده و این تفاوت همواره رو به افزایش بوده است، گفت: بر اساس آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵ میزان رشد جمعیت کشور سه برابر میزان رشد جمعیت استان گیلان بوده است.
وی ادامه داد: نسبت جمعیت سالمندان در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری است و این در حالی است که امید زندگی در مناطق روستایی معمولا کمتر از مناطق شهری است. علت اصلی آن نیز بالاتر بودن نسبت سالمندان در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری و مهاجرت جمعیت روستایی به مناطق شهری است. چون این مهاجرت در بین جوانان خیلی بیشتر از سالمندان است.
وی با تاکید براینکه هر گاه در جامعه ای حداقل ۷۰ درصد از جمعیت در بازه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال (سنین کار و فعالیت) باشند، به اصطلاح، آن جامعه در فرصت پنجره جمعیت تعریف می شود، خاطرنشان کرد: پنجره جمعیتی استان گیلان تا سال ۱۴۱۵ برآورد شده است.
وی در خصوص وضعیت سالمندی در گیلان به روایت آمارهای جمعیتی، تصریح کرد: استان گیلان، اکنون، مسن ترین استان کشور است، به طوری که تعداد جمعیت ۶۰ ساله و بیشتر آن۳۳۵۳۱۳ نفر است که ۱۳,۲ درصد از جمعیت کل استان را که مشتمل بر ۲۵۳۰۶۹۶ نفر در سال ۱۳۹۵ است، تشکیل می دهد. (نتایج سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۹۵ ، مرکز آمار ایران) در حالی که میانگین کشوری سالمندی، ۹.۳ درصد از کل جمعیت است. همچنین، در حالی که در سال ۹۵ در استان گیلان، نسبت سالمندی روستایی، ۳ درصد بیشتر از درصد سالمندی شهری است، اما، نسبت سالمندی روستایی کشور، تنها ۰.۶ درصد بیشتر از درصد سالمندی شهری است.
وی با بیان اینکه استان گیلان و شهر رشت، اولین جایی در کشور بوده است که خانه سالمندان و معلولان در آن پایه گذاری شده، اضافه کرد: آسایشگاه معلولین و سالمندان رشت (خیریه)، در سال ۱۳۴۵ با همت نیکوکارانی مانند دکتر حکیم زاده، آرسن میناسیان، استقامت، چینی چیان و آیت ا… ضیابری، در فضایی به وسعت ۱۷۰۰۰متر مربع، به منظور نگهداری و پناه دادن به قشر آسیب دیده و محروم جامعه، اعم از سالمند و معلول و در ابتدا با پذیرش ۲۰ نفر، فعالیت خود را آغاز نمود.
وی با اشاره به شاخص سالخوردگی ادامه داد: از تقسیم جمعیت سالمند ۶۵ ساله و بالاتر، به جمعیت زیر ۱۵ سال ضرب در صد به دست میآید. این شاخص طی سال های اخیر، با افزایش، همراه بوده است و از ۴۳,۴ در سال ۹۰ به ۴۹.۹ در سال ۹۵ رسیده است.
وی در خصوص جمعیت ۶۰ سال و بیشتر( سالمندی) به تفکیک شهرستان های استان در سرشماری سال ۹۵، گفت: املش با ۱۶,۶۸ درصد سالمندترین شهر استان و سپس رودسر با ۱۶.۵۳ درصد دومین شهر سالمند و لاهیجان با ۱۶.۲۱ درصد سومین شهر سالمند استان گیلان بوده اند.
وی در جمعبندی نهایی خاطر نشان کرد: نسبت سالمندانی که به تنهایی زندگی می کنند، روبه افزایش است وتفاوت جنسیتی در جهت بالابودن میزان تنهایی در زنان سالخورده نسبت به مردان، دیده می شود. همچنین میزان بیوه گی یا زندگی بدون همسر بالا است و این موضوع در زنان بیوه، خیلی بالاتر از مردان بدون همسرمی باشد.
حسینی نثار میزان فعالیت اقتصادی در مناطق روستایی و در جنس مردان سالخورده، را بالاتر اعلام کرد و افزود: با توجه به افزایش بیماری های غیرواگیر و مزمن در سالمندان به موازات افزایش این گروه جمعیتی، شنهد افزایش روزافزون وسریع این بیماری ها خواهیم بود. از آنجا که این بیماری ها، بار زیادی بر سیستم بهداشنتی ودرمانی وارد می کند، اجرای برنامه های پیشگیری و ارتقای سلامت، همچنین شناسایی به موقع و درمنن سریع بیماری ها در این افراد، باید جزء سیاست های عاجل وزارت بهداشت باشد که البته در سند ملی برنامه راهبردی سالمندان کشور نیز به آن اشاره کامل شده است.
وی با تاکید براینکه روند فزاینده رشد جمعیت سالمندی آغاز شده است و تا چند دهه، ادامه خواهند داشت، تاکید کرد:  بنابراین با این شرایط، هزینه های پرداخت مستمری افزایش خواهد یافت. با فرض ثبات در سایر متغیرها، فشار بیشتر بر صندوق های بازنشستگی به دلیل افزایش تعداد مستمری بگیران و افزایش طول دوره دریافت حقوق بازنشستگی به دلیل افزایش امید به زندگی رخ خواهد داد.
لازم به ذکر است در این نشست ضمن پرسش و پاسخ، به آسیب ها، بیماری ها و مشکلاتی که سالمندان را تهدید می کند و همچنین لزوم برنامه ریزی و اجرای مصوبات قانونی در جهت دسترسی راحت تر سالمندان به امکانات مورد نیاز اشاره و ضرورت فراهم کردن شرایط و محیط مناسب در راستای آرامش خاطر این عزیزان، تاکید شد.